24 ліпеня 2007 г. у г. Наваградку на вуліцы Мінскай адкрылася мемарыяльная экспазіцыя, прысвечаная супраціўленню яўрэяў Навагрудчыны ў гады Халакоста. Яна распавядае аб трагедыі, якая забрала жыцці 5 100 навагрудскіх яўрэяў, і аб беспрэцэдэнтным супраціўленні нацыстам тых, хто заставаўся ў жывых пасля чатырох акцый знішчэння.
26 верасня 1943 г. вязні навагрудскага гета здзейснілі арганізаваны пабег праз тунэль, будаўніцтва якога заняло 4 месяцы. Гэты акт супраціўлення смерці - самы масавы і паспяховы ў шэрагу шматлікіх спробаў на тэрыторыі акупаванай Еўропы. Паспяховы ўцекі быў абумоўлены шэрагам прычын, галоўнай з якіх было наяўнасць габрэйскага партызанскага атрада ў ваколіцах Навагрудка.
З чэрвеня 1942 г. тут узнік і дзейнічаў самы шматлікі яўрэйскі партызанскі атрад на тэрыторыі акупаванай Еўропы. Камандзір атрада Тувія Бельскі браў у атрад усіх – моладзь, старых, дзяцей. Ва ўмовах вайны, калі чалавечае жыцце, а тым больш жыцце яўрэя, нічога не каштавала, выратаванне адной жыцця ён ставіў вышэй знішчэння дзесяць ворагаў. Гэтая мэта адрознівала атрад Бельскага не толькі ў партызанскім руху ў Беларусі ўвогуле, але і ў яўрэйскім супраціўленні ўсей Еўропы.
За гады вайны праз атрад Бельскага прайшло больш за 1 300 чалавек, з іх каля 1 200 засталіся жывыя.
Мемарыяльная экспазіцыя размешчана ў былым бараку, дзе ў час вайны знаходзілася яўрэйскае гета. Яна ўключае два пакоі, у якіх адноўлены інтэр'ер барака, рэканструкцыю ўваходу ў тунэль і экспазіцыю, у якой прадстаўлены арганізатары і ўдзельнікі будаўніцтва тунэля.
Тут таксама прадстаўлены атрад Бельскага, які дзейнічаў у складзе савецкага партызанскага руху, мясцовыя жыхары, якія дапамагалі яўрэям перажыць Халакост.
На тэрыторыі вучылішча ўсталяваны памятны знак, захаваліся будынкі, у якіх падчас вайны знаходзіліся майстэрні для вязняў гета, калодзеж.
Адрас: г. Навагрудак, вул. Мінская, 64-66.
Папярэдні заказ экскурсіі па тэл.: +3751597-21470
